Η Τούλα, 28 ετών, και η αδερφή της Μαρία, 23 ετών, εργάζονταν στο Ταχυδρομείο και είχαν πρωτοστατήσει στη μεγάλη απεργία των Τριατατικών (εργαζόμενοι στα Ταχυδρομεία, στους Τηλέγραφους και την Τηλεφωνία) στην Αθήνα, από τις 14 έως τις 21 Απριλίου του 1942. Φυλακίστηκαν στο Χαϊδάρι και εκτελέστηκαν στις 10 Μαΐου 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, λίγες μέρες μετά την εκτέλεση των 200.
Η απεργία των υπαλλήλων των ΤΤΤ, υπό την καθοδήγηση του ΕΑΜ, ήταν η πρώτη μεγάλη απεργία των δημοσίων υπαλλήλων στην κατεχόμενη Αθήνα, με αίτημα την επίλυση του επισιτιστικού προβλήματος. Λογίζεται έτσι ως η πρώτη απάντηση των εργαζομένων στην τρομοκρατία της πείνας, επιτυγχάνοντας μάλιστα την ικανοποίηση των περισσότερων αιτημάτων.
Η απεργία των ΤΤΤ
Η πρώτη μεγάλη απεργία στην κατοχική Ελλάδα ξέσπασε στις 14 Απριλίου 1942 από τους Τριατατικούς υπαλλήλους, τους εργαζόμενους δηλαδή στα Ταχυδρομεία – Τηλεγραφεία – Τηλεφωνεία, οι οποίοι ήδη από την περίοδο του Μεσοπολέμου είχαν συγκροτήσει ένα από τα πιο ισχυρά ταξικά συνδικάτα. Κύριο και βασικό αίτημα των εργαζομένων, που μόλις λίγους μήνες πριν είχαν αντιμετωπίσει τον φοβερό χειμώνα του 1941, η επιβίωση.
Όλα ξεκίνησαν με αφορμή την λιποθυμία ενός υπαλλήλου από την πείνα στο Κεντρικό Ταχυδρομείο της Αθήνας, στο Μέγαρο Μελά στην πλατεία Κοτζιά. Μεταξύ των πρωτοστατών της απεργίας, ένας νεαρός υπάλληλος, ο Χαρίλαος Φλωράκης, άγνωστος τότε αλλά μετέπειτα Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, περιγράφει: «Ήταν απόγευμα γύρω στις 4 η ώρα, όταν λιποθύμησε από την πείνα ένας διανομέας στη μεγάλη σάλα του Κεντρικού. Γύρω από τον λιπόθυμο συγκεντρώθηκε πλήθος κόσμου, όπως και όλοι οι υπάλληλοι. Ήταν όλοι τους αγανακτισμένοι, αναστατωμένοι και στο στόμα τους προφέρονταν συνεχώς η λέξη απεργία – με απόφαση και οργή. Το ίδιο εκείνο βράδυ, αφού γίνανε και οι σχετικές συνεννοήσεις με την επαρχία αποφασίστηκε να κατεβούμε σε Παντριατατική απεργία. Οι καιροί ήταν ώριμοι. Γι’ αυτό και από την πρώτη μέρα η απεργία μας σημείωσε καταπληκτική επιτυχία, παρά το γεγονός ότι οι τριατατικοί ήμασταν επιστρατευμένοι από τους Γερμανούς και κάθε απεργιακή κίνηση πρόβλεπε την ποινή του θανάτου. Όμως η απεργία μας παρουσιάστηκε τόσο καθολική, που οι κατακτητές δεν τολμήσανε να προβούνε σε εκτελέσεις, αλλά μονάχα στη σύλληψη καμιά τριανταριά συναδέλφων τριατατικών, που τους κλείσανε στο Σταθμό Λαρίσης. Στο μεταξύ οργανωθήκανε ομάδες επαγρύπνησης και συμπαράστασης και η απεργία τράβηξε τον δρόμο της μπροστά. Την πρώτη προκήρυξη, θυμάμαι, και μέχρι να οργανωθεί ο παράνομος μηχανισμός των τριατατικών, τη δακτυλογραφήσαμε στο σπίτι ενός γιατρού μικροβιολόγου στην οδό Βερανζέρου, που διέθετε κάποια γραφομηχανή…».
Πολύ γρήγορα η απεργία επεκτάθηκε σε όλους τους δημοσιοϋπαλληλικούς κλάδους και υπηρεσίες όχι μόνο της Αθήνας, αλλά και του Πειραιά, της Πάτρας και της Θεσσαλονίκης. Παρά τις απειλές και τις τρομοκρατικές διακηρύξεις της κατοχικής κυβέρνησης κράτησε σθεναρά μέχρι τις 22 Απριλίου, οπότε ο Υπουργός Οικονομικών υπαναχώρησε σε αρκετα από τα αιτήματα των απεργών και δεσμεύτηκε για την ικανοποίησή τους. Η απεργία των Τριατατικών ήταν η αρχή μιας σειράς μεγάλων απεργιακών κινητοποιήσεων και αποτέλεσε μια από τις πιο σημαντικές στιγμές του Πανευρωπαϊκού Εργατικού Κινήματος, μια υψηλού ρίσκου και συμβολισμού αντιστασιακή πράξη κατά των Γερμανών κατακτητών.
λεζάντα: η αναμνηστική επιγραφή της απεργίας των Τριατατικών υπαλλήλων στην πλατεία Εθνικής Αντίστασης (πρώην Κοτζιά) [Τμήμα Πολιτιστικής κληρονομιάς Δήμου Αθηναίων]